Endodoncja – na czym polega nowoczesne leczenie kanałowe pod mikroskopem?

Endodoncja to dział stomatologii zachowawczej, który zajmuje się leczeniem kanałowym zębów. Nowoczesne technologie, takie jak CBCT czy mikroskop, umożliwiają nam dziś o wiele skuteczniej leczyć kanałowo zęby niż kiedyś. Dzięki temu pacjenci mogą dłużej cieszyć się swoimi naturalnymi, choć martwymi już zębami. Czy, jak i dlaczego warto leczyć endodontycznie zęby teoretycznie „spisane na stratę”? Na czym polega nowoczesne leczenie kanałowe pod mikroskopem?

Pacjenci, którzy dowiadują się, że ich ząb wymaga leczenia kanałowego często wyrażają obawy. Rozterki te dotyczą głównie bólu, kosztów i sensu leczenia „bo zawsze jest ryzyko, że ząb i tak finalnie trzeba będzie usunąć”. Faktem jest, że leczenie endodontyczne jest procedurą dość skomplikowaną. Pod pewnymi warunkami jego realizacja z dużym prawdopodobieństwem zakończy się jednak sukcesem i utrzymaniem zęba. Przed podjęciem decyzji o leczeniu kanałowym i wizytą w gabinecie stomatologicznym warto wiedzieć, na co zwrócić uwagę i na czym polega skuteczne leczenie endodontyczne.

Co to jest leczenie kanałowe i kiedy jest wskazane?

Leczenie endodontyczne (potocznie zwane kanałowym) polega na usunięciu zainfekowanej miazgi (czyli tkanki wypełniającej komorę zęba i jego kanały) wraz z nerwem i bakteriami z kanałów korzeniowych zęba. W dalszej kolejności kanały są poszerzane, precyzyjnie dezynfekowane i szczelnie wypełniane specjalnymi materiałami. Leczenie kanałowe stosujemy w przypadku martwicy lub nieodwracalnego zapalenia miazgi zęba. Stan zapalny może wynikać z nieleczonej próchnicy, obumarcia zęba (np. w wyniku urazu) lub innych czynników wpływających na jego znaczne zniszczenie. Dzięki leczeniu endodontycznemu możemy uratować ząb skazany na usunięcie. Nie ma innej metody ratunku. Dobrze przeprowadzone leczenie kanałowe jest więc ostatnią próbą ochrony przed ekstrakcją, czyli usunięciem zęba. W ten sposób unikniemy zatem również jego sztucznej odbudowy w postaci implantokorony.

Czy warto leczyć ząb kanałowo?

Można powiedzieć, że najlepszym sposobem na uniknięcie leczenia kanałowego są regularne wizyty w gabinecie stomatologicznym połączone z cyklicznymi badaniami rtg. Drugi warunek to właściwa higiena jamy ustnej. Często bywa jednak tak, że pacjenci zwlekają z wizytą u dentysty dopóki nie poczują bólu. Wówczas zwykłe leczenie zachowawcze może już nie wystarczyć. Bywa również tak, że stan zapalny zęba nie daje żadnych objawów i trwa latami, a nawet zostaje odkryty przypadkowo. Tego typu sytuacje bywają niebezpieczne nie tylko dla zdrowia, ale nawet życia pacjenta. Infekcja może po cichu prowadzić do infekcyjnego zapalenia wsierdzia. Przewlekły stan zapalny zęba wpływa również na redukcję i zanik kości. Jest to szczególnie istotne znaczenie dla osób, które w przyszłości chciałyby chory ząb zastąpić implantem. To wszystko sprawia, iż w razie zaleceń, warto podjąć leczenie endodontyczne na możliwie wczesnym etapie. Warto mieć przy tym na uwadze kilka kwestii.

Leczenie kanałowe  pod mikroskopem

Współczesna endodoncja nie jest tak straszna, jak jawiła się kiedyś. Nowoczesne środki znieczulające, powszechność metod bieżącego obrazowania stanu kanałów zębowych, koferdam (specjalna guma izolująca ząb, aby bakterie się nie rozprzestrzeniły) oraz precyzyjne narzędzia maszynowe (mikrosilniki) sprawiają, że leczenie staje się stosunkowo szybkie, bezbolesne i bezpieczne. Jednak prawdziwą rewolucją w leczeniu endodontycznym stał się mikroskop. Dzięki leczeniu kanałowemu pod mikroskopem lekarz widzi wnętrze zęba w co najmniej kilkukrotnym powiększeniu. Zwiększa to precyzję zabiegu, która jest kluczowym czynnikiem decydującym o jego sukcesie lub niepowodzeniu. Bez powiększenia identyfikacja i oczyszczenie kanałów, szczególnie tych wąskich i krętych, z odgałęzieniami, bywa bardzo trudna i odbywa się niemal „na oko”. Warto przy tym pamiętać, że sukces leczenia nie zależy wyłącznie od najnowocześniejszego sprzętu, lecz przede wszystkim od doświadczenia jego operatora, czyli lekarza endodonty.

Cyfrowa tomografia komputerowa w endodoncji

Ostatnim, ale również niezwykle istotnym czynnikiem decydującym o powodzeniu leczenia endodontycznego, jest cyfrowa diagnostyka radiologiczna. Upowszechnienie zdjęć wewnątrzustnych w gabinetach stomatologicznych umożliwiło bieżące monitorowanie stanu kanałów zębowych. Podczas leczenia zęba można bezpiecznie wykonać nawet do 4 zdjęć wewnątrzustnych w różnych projekcjach. Znacznie zwiększa to precyzję pracy. Drugą istotną technologią jest CBCT (Cone Beam Computed Tomography), czyli tomografia wiązki stożkowej. W endodoncji wykonuje się CBCT, jeśli obraz zdjęcia wewnątrzustnego nie daje wystarczających informacji do zaplanowania leczenia lub jego prawidłowego przeprowadzenia. Dzieje się tak szczególnie w przypadku zęba wielokanałowego, z kanałami dodatkowymi czy też do oceny zębów wgłobionych i innych patologii w obrębie miazgi.

Reendo – ponowne leczenie endodontyczne

Wielu pacjentów dziwi się, że zęby, które leczyli kanałowo dawno temu, mogą wymagać dziś powtórnego leczenia (tzw. reendo). Ma to miejsce, gdy pojawia się w nich ból i stan zapalny, mimo że nie powinien. Powodem takiego stanu rzeczy może być nieprecyzyjnie wypełniony kanał. Może to być również wtórne zakażenie wynikające z nieszczelnej odbudowy korony zęba czy złamane i pozostawione w kanale narzędzie endodontyczne. Faktem jest, że powtórne leczenie kanałowe jest procedurą bardziej skomplikowaną i kosztowną niż leczenie pierwotne. Ma również wyższe ryzyko powikłań, mimo to często warto je podjąć przed ostatecznością, jaką jest nieodwracalne usunięcie zęba.