Implantacja nawigowana

Komputerowe planowanie zabiegów implantacji z wykorzystaniem technologii 3D to jedno z najnowocześniejszych rozwiązań we współczesnej stomatologii. Na czym polega tzw. implantacja nawigowana i jakie ma przewagi nad pracą tradycyjną?

W artykule Stomatologia cyfrowa – z korzyścią dla pacjenta i lekarza pisałam o tym, czym jest stomatologia cyfrowa oraz dlaczego i w jakich obszarach stosujemy w klinice Dr Kittel narzędzia cyfrowe. Dziś jest już jasne: współczesna stomatologia na całym świecie idzie w kierunku cyfryzacji. Nasz zespół z ochotą i pasją podąża za najnowszymi osiągnięciami tej dziedziny. Digitalizacja procesu leczenia pomaga nam precyzyjnie zaplanować zabiegi nie tylko od strony anatomicznej i topograficznej, ale także uwzględnić późniejszą funkcjonalność rozwiązań leczniczych. Jednym z obszarów naszej pracy, gdzie widać to doskonale jest implantologia i szerzej – implantoprotetyka.

Cyfryzacja w implantologii

Implanty to dziś najdoskonalsze formy odbudowy korzeni zębów. Po osadzeniu na nich koron protetycznych (pojedynczych lub w formie mostów i protez), pacjent zyskuje stabilne, mocne uzębienie zbliżone do naturalnego. I choć od wszczepienia pierwszego implantu minęło już ponad 50 lat, to wraz z postępem technologicznym dziedzina dalej intensywnie się rozwija i udoskonala. W ostatnich latach oblicze implantologii zmieniła właśnie cyfryzacja. Ściślej mówiąc chodzi o specjalne programy komputerowe do projektowania zabiegów implantacji oraz druk 3D.

Implant w stomatologii to – upraszczając – pewnego rodzaju śruba, która jest wprowadzana w kość i zastępuje korzeń zęba. Na niej, za pomocą specjalnego łącznika, montowana jest wykonywana indywidualnie dla każdego pacjenta, widoczna w jamie ustnej, korona protetyczna. Całość ma za zadanie pełnić funkcję naturalnego zęba. Jeśli ma tak być w istocie, implant musimy umieścić w sposób najbardziej zbliżony do naturalnego położenia. Do niedawna pozycjonowanie implantów zębowych bazowało w głównej mierze na wiedzy, doświadczeniu i intuicji chirurga. Dziś, dzięki projektowaniu tego zabiegu cyfrowo, czyli tzw. nawigacji implantologicznej, znacząco wzrosła precyzja jego wykonania.

Implantacja nawigowana – najlepsza droga do celu

Implantację nawigowaną czy inaczej nawigację implantologiczną w wielkim uproszczeniu można porównać do nawigacji samochodowej. Wyznacza nam ona optymalną drogę do osiągnięcia założonego celu. Nie musimy stać w korkach, zawracać ani wjeżdżać w ulice jednokierunkowe. Sztuczna inteligencja podpowiada nam którą trasą najlepiej wprowadzić implant w kość. Generalnie przewidywanie pozycji implantu jest dość trudnym zadaniem m.in. przez to, że implantujemy przy ustach otwartych, a obciążamy funkcjonalnie korony przy ustach zamkniętych. Uwzględnienie prawidłowej okluzji (zwarcia) ma fundamentalne znaczenie. Ewentualne przeciążenia związane z nieprawidłowym ustawieniem i zaguzkowaniem koron zębów przekładają się zwykle na dysfunkcje stawów skroniowo- żuchwowych. Może to powodować ból i dyskomfort (np. trzaski). Nieprawidłowe położenie implantu może powodować także szybsze niszczenie zębów, recesje dziąseł i całą masę innych problemów.

Projektowanie trakcji i pozycji implantu to nie wszystko. Programy komputerowe pomagają nam również zaprojektować prace protetyczne, tak aby najlepiej spełniały one swoje funkcje. Oprogramowanie pomaga także planować zabiegi towarzyszące implantacji, np. regenerację kości. Jak to się dzieje?

Szablon chirurgiczny – z komputera do jamy ustnej pacjenta

Cała procedura zaczyna się od „digitalizacji pacjenta”, czyli wykonania tomografii komputerowej (CBCT) i przeniesienia indywidualnych warunków anatomicznych na obrazy 3D w komputerze. Na nie nakładany jest obraz z wewnątrzustnych skanów cyfrowych. Całość jest przetwarzana w nowoczesnych programach komputerowych pod nadzorem lekarza. Interpretuje on dane i, w połączeniu z informacjami z wywiadu z pacjentem, jest w stanie optymalnie zaplanować leczenie implantoprotetyczne. Musi ono uwzględniać zarówno rodzaj i liczbę wszczepów, sposób ich rozmieszczenia (kąt, głębokość), jak i ich osiowe obciążenie oraz prawidłowe położenie przyszłych koron.

W ten sposób w technologii rapid prototyping powstają niezwykle precyzyjne modele trójwymiarowe. Na podstawie tych prototypów drukarka 3D frezuje tzw. szablon chirurgiczny oraz odbudowę protetyczną. Szablon chirurgiczny dokładnie wyznacza pole operacyjne, na którym lekarz pracuje podczas zabiegu. Dzięki temu implant zostaje osadzony zgodnie z anatomią danego pacjenta, w optymalnej dla niego pozycji. Tym samym unikamy sytuacji, kiedy dopiero podczas zabiegu podejmowane są decyzje dotyczące ulokowania wszczepu. Ma to duże znaczenie, szczególnie przy małej ilości kości i w trudnych warunkach anatomicznych. Ryzyko przypadku i błędu zostaje zminimalizowane, a zabieg staje się przewidywalny, a przez to bezpieczniejszy.

Implantacja nawigowana – większa przewidywalność i precyzja

Implantologia nawigowana pozwala również ograniczyć ryzyko uszkodzenia prac protetycznych i zaników kości wokół implantu w przyszłości. Już na etapie projektowania wiemy także o ewentualnych trudnościach związanych z tkankami kostnymi czy miękkimi. Pozwala to odpowiednio zaplanować takie zabiegi jak augmentacja (sterowana regeneracja) kości, podniesienie dna zatoki szczękowej czy FGG (przeszczep błony śluzowej). Po zabiegu ,,implantacji nawigowanej” na wszczep można od razu, na tej samej wizycie, nałożyć tymczasową koronę protetyczną. Taka korona jest wykonywana równolegle z szablonem protetycznym przed zabiegiem.

Reasumując, dzięki narzędziom cyfrowym w implantologii, niewątpliwie wzrosła przewidywalność i precyzyjność zabiegów chirurgicznych. Pacjent zyskał większą pewność, że efekt końcowy będzie w pełni satysfakcjonujący. Digitalizacja zwiększyła również holistyczne kompetencje lekarzy, którzy patrzą dziś na pacjenta całościowo i uwzględniają w leczeniu wiele zmiennych oddziaływujących na rezultat pracy. Należy przy tym pamiętać, że mimo wszystkich zalet cyfryzacji, za każdym leczeniem stomatologicznym stoi człowiek, a częściej, grupa ludzi – lekarzy. Technologia tylko i aż ich wspiera oraz ułatwia komunikację z pacjentem.